Hooikoorts: probiotica kunnen symptomen verlichten

Hooikoorts, ook wel allergische rinitis genoemd, is een allergische reactie op het stuifmeel (pollen) van bomen, grassen of onkruid dat via de lucht wordt verspreid. Bij mensen met hooikoorts reageert het immuunsysteem overdreven op deze pollen, wat leidt tot verschillende klachten, waaronder niezen, jeukende, branderige of tranende ogen, jeuk aan neus of keel, loopneus of verstopte neus, keelpijn en soms hoesten, benauwdheid en vermoeidheid. De typische hooikoortsklachten kunnen het dagelijks functioneren van hooikoortspatiënten flink beïnvloeden en een belemmering zijn in hun dagelijkse activiteiten, wat regelmatig leidt tot school-, werk- en sportverzuim en verminderde sociale activiteiten.  

‍

Verschil tussen bomen- en grassenallergie

Niet alle pollen zijn hetzelfde. Het meest bekend zijn de bomenallergie, waarbij een patiënt overgevoelig is voor stuifmeel van bloeiende bomen, en grassenallergie, met overgevoeligheid voor bloeiende grassen.

Bomen

Bij een bomenallergie ontstaan klachten vooral in het vroege voorjaar (maart t/m mei), afhankelijk van de boomsoort. Door de warmere winters van de afgelopen jaren, bloeien bomen steeds vroeger en kunnen klachten echter al veel eerder ontstaan, soms zelfs al in januari. Boompollen zijn vaak al aanwezig voordat de bladeren aan de bomen zitten. Bomen zoals de berk, hazelaar en els zijn bekende veroorzakers van hooikoorts.

Grassen

Bij een grassenallergie komen klachten vooral voor in de late lente en zomer (mei t/m augustus). Graspollen veroorzaken vaak langdurigere klachten, omdat het grasseizoen langer duurt. Niet iedereen met hooikoorts is gevoelig voor dezelfde grassen; er zijn verschillende soorten graspollen die overlast kunnen veroorzaken.  

‍

Reguliere behandeling van hooikoorts

De behandeling van hooikoorts bestaat meestal uit drie onderdelen:

1. Preventie: contact met pollen zoveel mogelijk vermijden, bijvoorbeeld door ramen gesloten te houden, de was binnen te drogen, een zonnebril te dragen en pollenrijke plekken te vermijden. Dit heeft een behoorlijke invloed op het dagelijks leven.

2. Symptomatische behandeling: gebruik van antihistaminica (tabletten, neussprays, oogdruppels) om klachten zoals niezen, jeuk en loopneus te verminderen. Antihistaminica hebben verschillende bijwerkingen, zoals slaperigheid, vermoeidheid en duizeligheid, hoofdpijn, maar ook het tegenovergestelde komt voor: opwinding, rusteloosheid en slapeloosheid. Daarnaast kunnen ze hoofdpijn en maagdarmklachten veroorzaken.

3. Immunotherapie: Bij ernstige klachten kan immunotherapie worden ingezet, waarbij het lichaam geleidelijk gewend raakt aan het allergeen. Dit gebeurt via tabletten of injecties en duurt meestal enkele jaren.

Zelfzorgmaatregelen, zoals het spoelen van de neus met zout water, kunnen helpen om pollen te verwijderen. Daarnaast zijn er verschillende voedingssupplementen op de markt die kunnen bijdragen aan de vermindering van hooikoortsklachten, maar de resultaten daarvan verschillen.

‍

Link met de darmmicrobiota

Wetenschappers richten zich de laatste jaren op nieuwe manieren om allergische aandoeningen te behandelen en te voorkomen. Er is een duidelijke relatie tussen de gezondheid van de darmen en het ontstaan van allergieën zoals hooikoorts. Ongeveer 70-80% van het immuunsysteem bevindt zich in de darmen. Een verstoring van de darmmicrobiota kan leiden tot een overgevoelig immuunsysteem, waardoor allergische reacties op pollen sneller optreden. Een gezonde darmmicrobiota helpt het immuunsysteem om toleranter te reageren op onschuldige stoffen zoals pollen.  

‍

Aanvullende behandelopties

Omdat er een duidelijke link is tussen het opbouwen van immuuntolerantie tegen omgevingsstoffen zoals pollen van bomen en grassen en de samenstelling van de darmmicrobiota, zijn probiotica een interessante optie. Recente wetenschappelijke studies met probiotica als ondersteunende behandeling bij allergische aandoeningen zoals eczeem en hooikoorts laten positieve resultaten zien. Probiotica zijn gunstige bacteriën die de samenstelling van de darmmicrobiota positief kunnen beïnvloeden. Uit verschillende studies blijkt dat het gebruik van bepaalde probiotica kan leiden tot:

• Minder en minder ernstige hooikoortssymptomen, zoals niezen, jeuk en een loopneus.

• Minder behoefte aan medicatie tegen hooikoorts.

• Een verbetering van de kwaliteit van leven bij hooikoortspatiënten.

De effectiviteit hangt af van de gebruikte stammen en doseringen.  

‍

Wanneer en hoe lang?

Het effect van probiotica lijkt het grootst wanneer al vóór het hooikoortsseizoen wordt starten. Dit vermoeden wordt gesterkt door een studie door Griffith University Australia waarin volwassenen met hooikoorts tweemaal daags de probiotische formulering Ecologic® Allergycare kregen. De kwaliteit van leven, gemeten met de mini Rhinitis Quality of Life Questionnaire (mRQLQ), verbeterde in deze studie significant, bij hooikoortspatiënten in de probiotica- en de placebogroep. Het verschil tussen beide groepen was niet significant. 76 deelnemers bleken al voor aanvang van de interventie een aanzienlijke verbetering te hebben in de kwaliteit van leven, wat de uitkomsten heeft vertekend. Dit komt waarschijnlijk doordat de screening en inclusie van deelnemers plaatsvonden gedurende het allergieseizoen, waardoor veranderingen minder duidelijk waren dan wanneer al voor de start van het allergieseizoen met probiotica was gestart. De onderzoekers concluderen dat het gebruik van probiotica als aanvullende strategie voor de verlichting van hooikoortssymptomen veelbelovend blijft.  

‍

Referenties

Watts AM, Cox AJ, Smith PK, Besseling-van der Vaart I, Cripps AW, West NP. A Specifically Designed Multispecies Probiotic Supplement Relieves Seasonal Allergic Rhinitis Symptoms. J Altern Complement Med. 2018 Aug;24(8):833-840. doi: 10.1089/acm.2017.0342. Epub 2018 May 21. PMID: 29782182.

Cox AJ, Ramsey R, Ware RS, Besseling-van der Vaart I, Cripps AW, West NP. Assessment of a Multispecies Probiotic Supplement for Relief of Seasonal Allergic Rhinitis: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Trial. J Integr Complement Med. 2023 May;29(5):313-320. doi: 10.1089/jicm.2022.0734. Epub 2023 Feb 20. PMID: 37196163.

Yan S, Ai S, Huang L, Qiu C, Zhang F, He N, Zhuang X, Zheng J. Systematic review and meta-analysis of probiotics in the treatment of allergic rhinitis. Allergol Immunopathol (Madr). 2022 May 1;50(3):24-37. doi: 10.15586/aei.v50i3.507. PMID: 35527653.

‍