Butyraatvormers en darmgezondheid

Een van de manieren waarop darmbacteriën de gezondheid kunnen beïnvloeden is door de metabolieten die zij produceren. Darmbacteriën fermenteren bijvoorbeeld onoplosbare vezels, complexe structuren die voor het menselijk lichaam onverteerbaar zijn, zoals FOS of inuline. Bij dit afbraakproces komen korteketen vetzuren (KKVZ) vrij. In de literatuur beter bekend onder de naam short chain fatty acids (SCFAs).

Korteketen vetzuren

De belangrijkste KKVZ zijn acetaat, propionaat en butyraat. KKVZ dragen bij aan een gezonde dikke darm en zijn van belang voor het functioneren van het immuunsysteem en de darmbarrière. Vooral butyraat wordt vaak in verband gebracht met darmgezondheid en gerelateerde aandoeningen zoals collitus ulcerosa. Butyraat is de belangrijke energiebron voor de colonocyten (epitheelcellen van het slijmvlies van de dikke darm) en is dien ten gevolge geassocieerd met behoud van het darmepitheel.

KKVZ belangrijke rol preventie chronische darmontsteking

Verschillen in de microbiota compositie tussen gezonde en zieke personen wijzen op een belangrijke rol van KKVZ in darmgezondheid. Bijvoorbeeld mensen die lijden aan chronische darmontsteking (Crohn of Colitus Ulcerosa) hebben minder Faecalibacterium prausnitzii in hun microbiota. Deze bacterie staat bekend om butyraatproducerende capaciteit en antiinflammatoire eigenschappen.

Al zijn de mechanismen niet altijd volledig duidelijk, er is een toenemende mate van bewijs uit klinische studies over de specifieke rol van KKVZ in de preventie en behandeling van ziekten (AAD, IBD, PDS en bepaalde type kanker).

‍

Een van de manieren om de productie van KKVZ te stimuleren is het gebruik van prebiotica, die butyraatproducerende bacteriën kunnen stimuleren. Prebiotica zijn onverteerbare voedingsvezels, die de groei en activiteit van specifiek bacteriën stimuleren en zo de gezondheid kunnen bevorderen. Ook door de toediening van probiotische bacteriën kan de butyraat productie toenemen. Alle KKVZ hebben elk hun eigen fysiologisch effect op de gezondheid, via verschillende mechanismen.

Invloed KKVZ op gezondheid:

• KKVZ voorzien in 10-15% van de dagelijkse calorische behoefte.
• Zowel propionaat als butyraat hebben ontstekingsremmende eigenschappen, bijvoorbeeld van belang bij allergie.
• Butyraat beïnvloed verzadiging.
• KKVZ versterken de darmbarrièrefunctie.
• KKVZ beschermen tegen (mucosale) oxidatieve stress.
• Er bestaat een sterke link tussen butyraat en obesitas-gerelateerde metabole aandoening. Wellicht door de betrokkenheid bij het vet- en glucosemetabolisme.
• Er is een correlatie tussen fecale concentratie KKVZ en IBD.

Het belang van vezels voor allergieën

De Filippo et al (2010) hebben de fecale microbiota van Europese kinderen vergeleken met die van een cohort van Afrikaanse kinderen van het platteland. Er waren significante verschillen in de samenstelling van de compositie van de darmmicrobiota. Ook de KKVZ in de ontlasting waren verschillend. De Afrikaanse kinderen hadden significant meer KKVZ dan de Europese kinderen. Er zaten dus niet alleen andere bacteriën in de darm, ze ontplooiden ook andere activiteiten. Waarschijnlijk komt het door vezelrijke dieet van de Afrikaanse kinderen dat er meer KKVZ werden geproduceerd. Er werd zelfs gesuggereerd dat dit verschil in vezelinname een belangrijke oorzaak kan zijn van het vrijwel volledig ontbreken van allergieën en astma in bepaalde Afrikaanse plattelandsgemeenschappen (Maslowski &Mackay, 2011).

‍

Butyraat - boterzuur

Butyraat (ook wel boterzuur) komt van nature voor in kaas en boter. Tegenwoordig wordt het echter vaak verwijderd omdat het ‘dat typsiche luchtje’ van sterke boter of kaas veroorzaakt.

‍