Bacteriën gevonden in maag Europese mummie

In 1991 werd in een gletsjer in het Ötztal een 5300 jaar oude mummie ontdekt. Het ging om een ongeveer 45-jaar oude man uit de Kopertijd, die vermoedelijk is omgekomen door een jachtongeval of een gewapend conflict. De mummie werd Ötzi de IJsman gedoopt en bevindt zich tegenwoordig in een museum in Bolzano, Italië.

Onderzoek Europese mummie

Recent hebben onderzoekers van het Institute for Mummies and the Iceman van de Europese Academie van Bolzano ontdekt dat zich in de maag van de mummie een menselijke pathogene bacterie bevindt, de Helicobacter pylori. Deze bacterie is een van de meest voorkomende pathogenen en veroorzaakt bij ongeveer tien procent van de dragers een maagzweer.

H. pylori-bacterie

De H. pylori-bacterie heeft zich samen met de mens verspreid over de aarde, waarbij zich verschillende stammen ontwikkeld hebben. Hierdoor kunnen recente en oude migratiepatronen van de mens gereconstrueerd worden. Van de huidige Europese populatie van H. pylori is bekend dat het een kruising is tussen Aziatische en Afrikaanse stammen, maar niet bekend is wanneer deze kruising plaatsvond. De H. pylori die is aangetroffen bij Ötzi, is echter niet de moderne gekruiste bacterie, maar een oudere Aziatische bacteriestam, die voorkwam in Europa voordat de kruising plaatsvond. Hierdoor hebben de onderzoekers kunnen vaststellen dat de immigratie vanuit Afrika naar Europa later plaatsvond dan 5300 jaar geleden, en dat Europa voor die tijd vooral bevolkt werd vanuit Azië. (1)

DNA-onderzoek

Daarnaast heeft DNA-onderzoek van een heupbotfragment opgeleverd dat Ötzi ook de Treponema denticola bij zich droeg. Deze opportunistische pathogeen veroorzaakt parodontitis en lijkt een verklaring te zijn voor het slechte gebit van de man. Tevens werden in het stukje bot Clostridia-achtige bacteriën aangetroffen. Dergelijke bacteriën zijn betrokken bij de ontbinding van het menselijk lichaam. Mogelijk bevinden de bacteriën die bij Ötzi zijn aangetroffen zich in een slapende toestand en kunnen zij onder de juiste omstandigheden weer tot leven komen en de mummie aantasten. (2)

Referenties

1. Maixner et al. (2016), The 5300-year-old Helicobacter pylori genome of the Iceman.

2. Maixner et al. (2014), Metagenomic Analysis Reveals Presence of Treponema denticola in a Tissue Biopsy of the Iceman.

‍