Ongezond eten draagt bij aan PDS-klachten

Voeding kan bijdragen aan PDS-symptomen

Voeding is een van de belangrijkste manieren om de samenstelling van de microbiota te beïnvloeden. Dat blijkt uit talloze onderzoeken die hiernaar zijn gedaan. Bij het prikkelbaredarmsyndroom kunnen bepaalde levensmiddelen klachten uitlokken, met name bepaalde typen koolhydraten (FODMAPs). Ook is bekend dat er bij PDS vaak sprake is van een ander microbiotaprofiel. Toch is er nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de relatie tussen voeding, de samenstelling van de microbiota en PDS-klachten.

‍

Mogelijk verband tussen darmmicrobiota en klachten door voeding

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat er een verband is tussen de ernst van de PDS-symptomen en de samenstelling van de darmmicrobiota: mensen met ernstige klachten hadden een ander microbiotaprofiel dan mensen met milde klachten. In een nieuw onderzoek is gekeken naar de relatie tussen maag-darmsymptomen en het eetpatroon en de samenstelling van de darmmicrobiota van PDS-patiënten. De focus lag hierbij op PDS-patiënten met ernstige klachten. Hiervoor hielden 149 deelnemers met PDS, van wie ongeveer de helft ernstige klachten had, en 52 gezonde controles 4 dagen lang een eetdagboek bij. Ook werd de samenstelling en functie van de darmmicrobiota onderzocht. Vervolgens werden de geconsumeerde levensmiddelen gecategoriseerd, onder andere op basis van hoe voedzaam en onbewerkt het levensmiddel is en of het gaat om een plantaardig of dierlijk product. Voor het bepalen van de ernst van de klachten werd gebruikgemaakt van het IBS Severity Scoring System (IBS-SSS).

‍

Ongezonde voeding zorgt voor meer klachten

Na een eerste analyse van de eetdagboekjes leek er geen verschil te zijn in inname van micro- en macronutriënten tussen de gezonde mensen en de PDS-patiënten, of tussen de PDS-patiënten onderling. Aan de hand van de classificatie van de levensmiddelen konden de deelnemers echter ook ingedeeld worden in verschillende groepen, zoals een groep die vooral onbewerkte voeding consumeerde en een groep die voornamelijk ongezonde, bewerkte voeding at, maar ook in een groep die voornamelijk plantaardig voedsel consumeerde of juist vooral voedsel van dierlijke afkomst. Uit deze indeling bleek dat er een verband is tussen de hoeveelheid bewerkt voedsel die er wordt gegeten en de ernst van de PDS-symptomen. Ook was er een verband met de kwaliteit van het voedsel. Mensen met ernstige PDS-symptomen bleken meer bewerkte levensmiddelen van lage kwaliteit te eten tijdens de hoofdmaaltijden dan de gezonde controles of mensen met milde klachten.

‍

Verband tussen eetpatroon en samenstelling microbiota

Vervolgens werd gekeken of er een verband was tussen de verschillen in voedingspatroon en de samenstelling en functie van de microbiota. Hier werden vooral verbanden gevonden op het niveau van bacteriesoorten en ondersoorten. Op dit niveau bleek de samenstelling van de microbiota verband te houden met de verhouding van plantaardige en dierlijke levensmiddelen in het eetpatroon. Zo hadden mensen die veel dierlijke producten eten meer ondersoorten van de bacteriesoort Eubacterium rectale. Deze E. rectale-ondersoorten bezitten genen waarmee een soort zweepstaartje (flagelline) gevormd kan worden, waarvan eerder onderzoek aantoonde dat het pro-inflammatoire eigenschappen heeft. In hoeverre dit van invloed is op de PDS-klachten moet verder onderzocht worden.

‍

Functie darmmicrobiota anders bij ernstige PDS

Koolhydraten, met name FODMAPs, die niet volledig geabsorbeerd worden in de dunne darm, worden in de dikke darm gefermenteerd door bacteriën, waarbij grotere hoeveelheden gassen zoals waterstof en methaan kunnen ontstaan. Dit kan bij mensen met PDS zorgen voor flinke klachten. Daarom keken de onderzoekers ook of er een verband was tussen de bacteriële enzymen die betrokken zijn bij het afbreken van koolhydraten in de darmen en de ernst van de symptomen.

Uit het onderzoek bleek dat de darmmicrobiota van mensen met ernstige PDS-klachten grotere hoeveelheden enzymen bevatte die betrokken zijn bij het metaboliseren van glucanen (een type polysacharide ofwel koolhydraten) afkomstig van dierlijke voeding. Ook bevat hun microbiota grotere hoeveelheden van een specifiek soort hydrogenase. Hydrogenases zijn enzymen die waterstofgas produceren tijdens de fermentatie van koolhydraten. De aanwezigheid van beide typen enzymen bij mensen met ernstige PDS hield bovendien met elkaar verband.

‍

Eetpatroon beïnvloedt microbiota en klachten

Alles bij elkaar laat dit onderzoek zien dat mensen met ernstige PDS-symptomen meer levensmiddelen van lage kwaliteit consumeren en een darmmicrobiota hebben die rijker is aan enzymen die betrokken zijn bij het fermenteren van koolhydraten afkomstig van dierlijke voedingsmiddelen. De verhouding tussen dierlijke en plantaardige levensmiddelen in het voedingspatroon was duidelijk van invloed op de samenstelling van de microbiota. Deze uitkomsten zijn een aanwijzing dat een specifiek microbiotaprofiel een rol kan spelen bij het effect dat een voedingspatroon met ongezond eten heeft op de ernst van PDS-klachten.

‍

Referentie

Tap J, Störsrud S, Le Nevé B, et al. Diet and gut microbiome interactions of relevance for symptoms in irritable bowel syndrome. Microbiome. 2021; 9(1):74. doi: 10.1186/s40168-021-01018-9.

‍